فرایند استکمال نفس از دیدگاه ابن‌سینا

Authors

  • حسن معلمی استادیار گروه فلسفه دانشگاه باقرالعلوم(ع)
  • علیرضا اسعدی دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
Abstract:

نفس از دیدگاه فلاسفه، جوهری مجرد است که از استکمال برخوردار است. ایشان علم و عمل را عامل استکمال نفس می‌دانند. اما تأثیر این‌دو در نفس انسانی چگونه است و نفس در مسیر استکمال چه فرایندی را طی می‌کند؟ علاوه بر این، آیا پس از مرگ نیز استکمال نفس ادامه می‌یابد یا آنکه حرکت استکمالی آن با مرگ پایان می‌پذیرد. در این مقاله با دیدگاه ابن‌سینا در این زمینه آشنا می‌شویم. این نوشتار به این شبهه نیز می‌پردازد که چگونه فلاسفه با آنکه نفس انسان را مجرد می‌دانند و بر این باورند که مجردات از ثبات برخوردارند، از تکامل و حرکت نفس سخن گفته‌اند؛ به‌عبارت دیگر چگونه ثبات مجرد با حرکت و استکمال نفس سازگار است؟ در این زمینه تبیین‌های متفاوتی ارائه شده است. ابن‌سینا این مسئله را براساس ثبات جوهر و حرکت در اعراض پاسخ داده است. در مورد این تبیین نیز به داوری خواهیم نشست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مراحل استکمال نفس، از منظر نهج‌البلاغه

شناخت کمال و سعادت و رسیدن به آن از اصیل‌ترین خواسته‌های بشر است و کشف ساحت‌های وجودی انسان، مقدمه‌ی اصطیاد آن است. انسان به طورکلی دارای دو بعد جسمانی و روحانی است. ازاین‌رو بر اساس اصالت بخشیدن به هر یک، مبانی حرکت به سوی کمال متفاوت خواهدبود. از نگاه نهج‌البلاغه اصالت انسان،  با بعد روحانی آن است و کمال آن در قرب به خدا و رسیدن به مقام خلیفةاللهی است. این مقاله با روش تحلیل کیفی، محتوای کلام...

full text

حرکت جوهری و استکمال نفس پس از مفارقت از بدن

در حکمت صدرایی با اثبات حرکت جوهری و خروج تدریجی طبیعت شیء از قوه به فعل، غیر از صورت و فعلیت شیء، ماده‌ و هیولایی اثبات شد تا حامل این قوه باشد. معنای این ادعا آن است که نفس ناطقه انسان، پس از مفارقت از بدن، استکمالی نخواهد داشت. از طرفی در متون دینی به سیر استکمالی نفس در عالم برزخ و قیامت که نفس، بدن را رها کرده است، تصریح شده است. از آنجا که میان عقل و دین خالص از آن حیث که مخلوق خداوند حکی...

full text

عوامل مساعدت کننده عمل در جهت استکمال نفس از دیدگاه ملاصدرا

چکیده چکیده استکمال انسان در نوشتار حاضر بدین معنا است که به صورت تدریجی، با دو ابزار «علم» و «عمل» قوا و استعدادهای ویژه خویش را به فعلیت رساند ونفس او، که حقیقت اوست،در مراتب عالی وجود سیر نماید. در این میانْ شناخت عوامل زمینه‌ساز عمل اهمیت خاصّی دارد، چرا که مساعدت‌کندۀ عمل‌اند و از این‌روآگاهی ازآنها، جهت تقویتشان ضرورت دارد. در این مقاله پس از استقصا و دست‌یافتن به عوامل مساعدت کنندۀ عمل که ...

full text

استکمال نفس از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا

شناخت مسئله استکمال نفس برای انسان ضروری بوده وارتباط وثیقی با میل جاودانگی او و دیگر مسائل اساسی در زندگی دنیوی دارد و می تواند نگرش ما را به آن تغییر دهد. نویسنده این رساله نیزدر حد بضاعت خودبه بررسی مختصری از این مسئله مهم پرداخته است. کندوکاو در این مسئلهبا سوالی تحت عنوان«استکمال نفس چگونه محقق می شود» شروع شده است. لذا نویسنده پاسخ به این سوال را با ارجاع به رساله که مشتمل بر یک مقدمه و س...

15 صفحه اول

کارکرد فردی و اجتماعی دین از دیدگاه ابنسینا

کارکرد دین، اثر و تحولی است که دین در انسان یا جامعه ایفا می‌کند. دین در قلمرو فردی دو کارکرد مهم دارد: اول. معرفت‌زایی. ابن‌سینا بر این باور است که تنها پیامبران می‌توانند بدون تعلیم به‌صورت خازن حقایق درآیند؛ دوم. آرامش‌بخشی. ابن‌سینا عقاید صحیح را عامل سلامت می‌داند. مهم‌ترین کارکرد دین در قلمرو اجتماعی وضع قانون است. ابن‌سینا دین را در امر قانونگذاری و سامان دادن به اجتماع ضروری دانسته است....

full text

مراحل تعلیم و تربیت از دیدگاه ابنسینا با تأکید بر نفس

هدف پژوهش حاضر تبیین مراحل تعلیم و تربیت با توجه به دیدگاه ابنسینا در باره نفس است. روش مورد استفاده در این پژوهش که پژوهشی کیفی و موردی است، روش توصیفی – تحلیلی است. در این پژوهش که مراحل تعلیم و تربیت با توجه به سیر تکاملی نفس تعیین گردید، سه مرحله تمهید؛ اعتدال و اعتلا؛ مرحله ملکوتی برای تعلیم و تربیت در نظر گرفته شد. مرحله تمهید که شامل مرحله نفس نباتی، حیوانی و انسان بالقوه (عقل هیولانی تا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 27

pages  57- 80

publication date 2012-09-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023